์ ๋ชฉ: ์ธ๊ณ ์ฌ๋ฆฌํ ํ๋
์ 30
์ถํ์ฌ: ์ผ์์ค
์๊ฐ/์ฎ๊ธด์ด: ์ฌํ ๋ค์ฐ์ผ ์ง์ / ๋ฐ์ฌ์ ์ฎ๊น
์๋
ํ ๋ ์ง: 2024.02.27
์ฝ๊ฒ ๋ ๋๊ธฐ
์๊ด ๋ ผ๋ฌธ ์จ์ผํด
๋ด์ฉ
๋ฏธ์ ์ฌ๋ณด๋ฉด ๊ณ ์ >์ธ์์ฃผ์>ํ๋๋ฏธ์ ๋ง ์ด๋ ๊ฒ ์ค๋ช
ํ์์... ์ฌ๋ฆฌํ์ '๊ทธ' ๋ถ์ผ๋ฅผ ์์ฝํด์ ์ ๋ฆฌํ ์ฑ
. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ '๊ทธ' ๋ถ์ผ์ ์ด๋ก ์ ๋ง๋ ์ฌ๋๋ค์ ์์ ์ ์ธ์ฉํ ์ฑ
. . . ์ ์ ๋ฆฌํ ๋๋.
๊ฐ์ธ์ ์ผ๋ก ๋งค์ฐ ์ข์์ผ๋, ์ฌ๋ ์์ฒด์ ๊ฐ์ +์ฌ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง์ค์ ์ผ๋ก ์๊ณ ์ถ์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋น์ถ์ฒ. ์ฌ๋ฆฌํ ์์ฒด๊ฐ ํธ๊ธฐ์ฌ์ด ๋ค์ด์ '์ ์ฒด'๋ฅผ ๋ค์ฌ๋ค๋ณด๊ณ ์ถ๋ค, โํ ๋ ์ถ์ฒ.
์ธ์์ ์ธ ๋ฌธ๊ตฌ
- *1.'์์์ ํ๋ฆ'์ ์ฃผ์ฅํ ๊ทผ๋ ์ฌ๋ฆฌํ์ ๊ธฐ๋ณธ์ ใ์ฌ๋ฆฌํ์ ์๋ฆฌ The Principles of Psychologyใ, ์๋ฆฌ์ ์ ์์ค Wiliam James (์์ 1890)
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฒ๋ฆ์ด๋ผ๊ณ ํํํ๋ ํ๋์ ์ต๊ด์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋ค. ์ข๋ ๋์๋ ์ต๊ด์ด์ผ๋ง๋ก ๊ฐ์ธ์ ์ด๋ช
์ ๊ฒฐ์ ํ๋ค๊ณ ์ ์์ค๋ ๋งํ๋ค.
"์๊ฐ์ด ๋ฐ๋๋ฉด ํ๋์ด ๋ฐ๋๊ณ , ํ๋์ด ๋ฐ๋๋ฉด ์ต๊ด์ด ๋ฐ๋๊ณ , ์ต๊ด์ด ๋ฐ๋๋ฉด ์ธ๊ฒฉ์ด ๋ฐ๋๊ณ , ์ธ๊ฒฉ์ด ๋ฐ๋๋ฉด ์ด๋ช
์ด ๋ฐ๋๋ค."
- *2. ํ ๋ฒ ๋ค์ ๊ฒ์ ๋ชจ๋ ๊ธฐ์ตํ ์ ์๋ค๋ฉด ํ๋ณตํ ๊น? ใ๋ชจ๋ ๊ฒ์ ๊ธฐ์ตํ๋ ๋จ์ The Mind of a Mnemonistใ, ์๋ ์ฐ๋๋ก ๋ก๋ง๋
ธ๋น์น ๋ฃจ๋ฆฌ์ผ Alexander Romanovich Luria (์์ 1968)
์ฌ๋ฆฌํ์ ๊ฐ๊ฐ, ์ง๊ฐ, ํ๋จ, ์ฌ๊ณ , ๊ธฐ์ต ๋ฑ์ผ๋ก ๊ณผ์ ์ ๋๋ ์ฐ๊ตฌํ๋ค.
- *3. ์๋ก์ด ํ๋์ฃผ์ ์ ์ธ ใ์์ ์ ์กด์์ ๋์ด์ Beyond Freedom and Dignityใ, ๋ฐํ์ค ํ๋ ๋๋ฆญ ์คํค๋ Burrhus Frederic Skinner (์์ 1971)
๋๋ฌผ์ ํ ์ข
์ผ๋ก์ ์ธ๊ฐ์ ํ๋์ ๋ ๊ฐ์ง๋ก ๋๋๋ค. ๋ฐ์ ํ๋ Respondent Behavior ๊ณผ ์๋ ํ๋ Operant Behavior ์ด๋ค. ์ ์๋ ์ฝ๊ฒ ๋งํด ๋ฐ์ฌ๋ค. ๋ฌด๋ฆ ์๋๋ฅผ ๋๋๋ฆฌ๋ฉด ๋ค๋ฆฌ๊ฐ ์ญ ํด์ง๋ ์ฌ๊ฐ๊ฑด ๋ฐ์ฌ๋ฅผ ์๋ก ๋ค ์ ์๋ค. ํ์๋ ๋ฐ์ฌ ์ธ์ ์๋ฐ์ ์ธ ํ๋์ ๋งํ๋ค. ์๋ฐ์ ํ๋์ ํน์ง ์ค ํ๋๋ ์นญ์ฐฝ๋ฐ์ ํ๋์ ๋ฐ๋ณตํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ์นญ์ฐฌ์ด๋, ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ผ์ด๋๊ฑฐ๋ ์ธ๋ถ์์ ํฌ์์ ์ป๋ ๋ฑ ๋์ ์๋ฏธ๊น์ง ํฌํจํ๋ค. ์ด๋ฐ ์ข์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋๋ฉด ์ธ๊ฐ์ ๋๊ฐ์ ํ๋์ ๋ฐ๋ณตํ ์ ์๋ค.
- ๋๋ถ๋ถ์ ์ฌ๋ฆฌํ์๊ฐ ์ฒ๋ฒ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์ด์ ์๊ฒฌ์ด ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ฆฌํ์๋ ๊ฑฐ์ ์๋ค. ์ฒ๋ฒ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ํ ์ฌ๋์ ์ธ๊ฒฉ์๋ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. ์ฒ๋ฒํ๋ ์ฌ๋์ด ํ๋์ ์ณ๊ณ ๊ทธ๋ฆ์ ์์์ ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ํ๋ค๋ ๊ฒ๋ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋๋ค. ํ์คํ ์์ ์ ์กด์์ ์ํ์ด ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค.
- ์คํค๋์ ํ๋์ฃผ์๋ '๋ง์์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋ ์ ๋ถ์ ํ๋ ์ฌ๋ฆฌํ' ์ด๋ผ ๋นํ๋ฐ์๋ค. ํ์ง๋ง ๊ทธ๋ ํ๋์ ์์ธ์ผ๋ก ๋ด์ ์ธ ์์ธ์ ๊ฐ์ ํ ํ์๋ ์๋ค๊ณ ํ์ ๋ฟ์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ํธ์์ฉํ๊ธฐ ์ํด์ ํ๋ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ํ๋ํ๊ฒ ๋ง๋ ์์ธ์ ๋ด๋ฉด์์ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ ๋ฌด์๋ฏธํ๋ค๋ ์ด์ผ๊ธฐ๋ค.
- ์คํค๋์๊ฒ ๊ฐ์น๋ ๊ฐํ ์ธ์(๋์ ์๋ฏธ์์์ ๋ณด์)๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํด ํ์ธ์ด ๋ถ์ฌํ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ช
์ํ๋ฉด ๊ท์น์ด๋ ๋ฒ์ด ๋๋ค. ๋ํ, ์คํค๋๋ ํ์ธ์๊ฒ ํต์ ๋นํด์ผ๋ง ์์กดํ ์ ์๋ ์ํฉ์ด์ผ๋ง๋ก ๊ฐ์น ์์ค ์ํ๋ผ๊ณ ์ง์ ํ๋ค.
์์ด๋ธ๋ฌํ ๋งค์ฌ๋ก๊ฐ ๊ฐ์น ์์ค๋ก ๊ดด๋ก์ํ๋ ์ธ๊ฐ์ '๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ, ๋ถ๋๋, ๊ณตํ, ์ ๋ง, ๋ฏฟ๋ ์กด์ฌ๋ ํ์ ํ ๋์์ ์์ค' ๋ก ๊ธฐ์ ํ ๊ฒ์ ์ฐธ์กฐํ๋ฉฐ ์คํค๋๋ ์ด๋ฐ ์ํ๊ฐ ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ ๋ด์ ์ํ ๋๋ฌธ์ด ์๋๋ผ ํจ๊ณผ์ ์ธ ๊ฐํ ์ธ์ (*์ฃผ์: ๋ณด์or๋ณด์)๊ฐ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ์ํ๋ค.
- *5. ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ์ ํ์ตํ๋ค๋ ๊ฒ ใ๋๊ด์ฑ ํ์ต Learned Optimismใ, ๋งํด ์
๋ฆฌ๊ทธ๋ง martin E.P.Seligman
์ด ์ฑ
์ 3๋ถ์ 2๋ ๋น๊ด์ฑ๊ณผ ๋๊ด์ฑ, ํ์ต๋ ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ(์์ ์ ์๋ฌด๊ฒ๋ ๋ณํ์ํฌ ์ ์๋ค๊ณ ์ฌ๊ฒจ ํฌ๊ธฐํ๋ ๊ฒ), ์ค๋ช
์์ (์ฌ๊ฑด์ด ์ผ์ด๋ ์ด์ ๋ฅผ ์๊ธฐ ์์ ์๊ฒ ์ต๊ด์ ์ผ๋ก ์ค๋ช
ํ๋ ๋ฐฉ์), ์ฐ์ธ์ฆ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ฐ ๊ฒ๋ค์ด ํ๋ณต๊ณผ ์ฑ๊ณต์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํ ์ฌ๋ฆฌํ์ ๋
ผ์๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค.
- 1990๋
์ผ๋ณธ์์๋ ๋ค ์ด๋ฐฐ๊ธฐ ์ฌ์์์ด๋ฅผ ์ดํดํ ๋ฒ์ธ์ผ๋ก ์ค๊ฐ์ผ๋ผ๋ ๋จ์๊ฐ ๋ถ์กํ ์ฌ๊ฑด์ด ์์๋ค. (...์๋ต)
์ฌ๋ฆฌํ ๊ด์ ์์ ๋ณผ ๋ ์ค๊ฐ์ผ๋ ํ์ต์ฑ ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ ์ํ์๋ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. ๋ฌด์จ ์ผ์ ํด๋ ์ ๋๋ค๋ ์ ๋ง๊ฐ๊ณผ ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ์ ํฉ์ธ์์ ๊ฒ์ด๋ค. "์ ํ๋ค" ๋ผ๊ณ ์๋ฌด๋ฆฌ ์ง์ค์ ๋งํด๋ ์๋ํด์ฃผ๋ ์ฌ๋์ด ์๋ค. ์คํ๋ ค ํญํ์ ๋นํ์์ง๋ ๋ชจ๋ฅธ๋ค. (...์๋ต) ์ด๋ฐ ๊ณผ์ ์ด ๋ฐ๋ณต๋์ ์ค๊ฐ์ผ๋ ์ ๋ง๊ณผ ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ์ ํ์ตํ์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ์ต์ด๋ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์ดํดํ๋ค๋ ์๋ฏธ๋ค. ์ค๊ฐ์ผ๋ ์์ ์ ํ์ผ๋ก ์๋ฌด๊ฒ๋ ๋ฐ๊ฟ ์ ์๋ค๋ ์ฌ์ค์ '๊ฒฝํํ๊ณ ' ํ์ ์๋ฐฑ์ ํ๋ ๊ฒ ์ต์ ์ด๋ผ๊ณ '์ดํดํ์' ๊ฒ์ด๋ค.
ํ์ต์ฑ ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ์ ์ฌ๋ฆฌํ์์ ์ฐ์ธ์ฆ ํ๋ ๋ชจ๋ธ๋ก ์๋ ค์ ธ์๋ค.
- ๋ฌด๊ธฐ๋ ฅ์ ํ์ตํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ธ๊ฐ์๊ฒ ์ด๋ค ์๋ฏธ์ผ๊น?
์ฌ์ค ์ธ๊ฐ์ ๊ฐ๋งํผ ๋จ์ํ์ง ์๋ค. ๋ฌด์๋ณด๋ค ๋ง์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ค. "์ด์ฐจํผ ๋๋ ์คํจํ ์ธ๊ฐ์ด์ผ", ํน์ "์๋ฌด๋ฆฌ ์คํจํ๋๋ผ๋ ๋๋ ์์ง ํ ์ ์์ด" ๋ผ๊ณ ์๊ฐ์ ๋๋ฌ๋ผ ์ ์๋ค. ์ฌ๋ฆฌํ์ ๋ ํ ๋น๊ณ ์ธ ํค๋ ๋ง์ ์ผ์ข
์ ๊ธฐํธ๋ก ์๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด ์ธ๊ฐ์ ํน๋ณํ ์ฅ์ ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋๋ฐ ์ด๋ฐ ์๊ฐ์ ํ๋์ฃผ์์ ๋๋ฆฝํ๋ค.
- *9. ์ธ๊ฐ์ ๋ฌด์์ ์ํด ์์ฌ์ํตํ๋๊ฐ? ใ์ธ๊ฐ์ ์์ฌ์ํต ๊ธฐ์ Origins of Human Communicationใ, ๋ง์ดํด ํ ๋ง์
๋ก Michael Tomasello (์์ 2008)
์ธ๊ฐ์ ์์ฌ์ํต์ ํ๋ ฅ ์งํฅ์ด๋ผ๋ ์ ์ด๋ค. ํ ๋ง์
๋ก๋ ์๊ตฌํ๊ธฐ์ ์ ๋ฌํ๊ธฐ์ ๋ํด, ๊ฐ์ ์ด๋ ๊ด์ ์ ๊ณต์ ํ๋ ํ์๊ฐ ์ธ๊ฐ ์์ฌ์ํต์ ๊ธฐ๋ฐ์ด ๋๋ค๋ ์ด๋ก ์ ํ๋ ์์ ์ ์ํ๋ค.
- 11. ์ฌ๋ฆฌํ์ ์ ์ ๋ถ์์ ์ฐ๊ฒฐํ๋ค ใ์ ์ ๋ถ์ํ ์
๋ฌธ Vorlesungen zur Einfuhrung in die Psychoanalyseใ, ์ง๊ทธ๋ฌธํธ ํ๋ก์ดํธ Sigmund Freud (์์ 1916~1917)
ํ์ค ์์์ ์์๊ฐ ๊ฒช๋ ๊ฐ๋ฑ์ ์ด์ฑ์ ์ด๊ณ ์์์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํต์ ํ ์ ์์ ๋, ์ฌ๋ฆฌ์ ์์ฒ๋ฅผ ๋ง๊ณ ์ ํ์ค์ ๊ฑฐ๋ถํ๊ฑฐ๋ ์๊ณกํ์ฌ ์ง๊ฐํจ์ผ๋ก์จ ๋ถ์์ผ๋ก๋ถํฐ ์์๋ฅผ ๋ณดํธํ๊ณ ์ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ์๋ํ๋ ์ด ๋ฐฉ์ด๊ธฐ์ ๊ฐ ์คํจ๋ก ๋์๊ฐ์ ๋ ์ ๊ฒฝ์ฆ(๋
ธ์ด๋ก์ )์ด๋ผ๋ ์ ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ผ์ผํจ๋ค๊ณ ๋ณด์๋ค.
- *16. '๋จ์ ์ ์ค๋ฆฌ' ์์ 'ํฌ์ฉํ๋ ์ค๋ฆฌ' ๋ก ใ์นจ๋ฌต์์ ๋งํ๊ธฐ๋ก In a Different Voiceใ, ์บ๋ด ๊ธธ๋ฆฌ๊ฑด Carol Gilligan (์์ 1982)
์ฝ๋ฒ๊ทธ๊ฐ ์ฃผ์ฅํ ๋๋์ฑ ๋จ๊ณ๋ฅผ ํฌ๊ฒ ์ธ ์์ค์ผ๋ก ์์ฝํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
1. ์ ์
์ต์ ๋จ๊ณ : ํ๋ฅญํ ์ฌ๋(๊ถ์์)์ด ๊ฒฐ์ ํ ๋๋ก ๋ฐ๋ผ์ผ ํ๋ค๋ ์ด์ ๋ก ํ๋ํ๋ค.
2. ์ธ์ต์ ๋จ๊ณ : ๋จ๋ค์ ๊ธฐ๋์ ๋ฐ๋ผ์ผ ํ๋ค๋ ์ด์ ๋ก ํ๋ํ๋ค.
3. ํ์ธ์ต์ , ์๋ฆฌ์ ๋จ๊ณ : ์์ ์ด ์ฃผ์ฒด์ ์ผ๋ก ์๊ฐํด ํ์ํ๊ณ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฒ์ ๋ฐ๊พผ๋ค๋ ํ๋จ๋ ๋ด๋ฆด ์ ์๋ค.
- *17. ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ํตํด ์ถ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋ ์ฐ๋ฆฌ ใ์๋ฏธ์ ๋ณต๊ถ Acts of Meaningใ, ์ ๋กฌ ๋ธ๋ฃจ๋ Jerome Seymour Bruner (์์ 1990)
๋ธ๋ฃจ๋๋ ์์ด๋ค์ ๋์์ผ๋ก ์คํํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋๊ฐ์ ๋์ ๋ ๋ถ์ ํ ๊ฐ์ ์ ์์ด์ ๊ทธ๋ ์ง ๋ชปํ ๊ฐ์ ์ ์์ด์๊ฒ๋ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์๋ก ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ณด์ธ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ฆ๋ช
ํ๋ค. ๋น๊ณคํ ๊ฐ์ ์ ์์ด๋ ๋ถ์ ํ ๊ฐ์ ์ ์์ด๋ณด๋ค ๋์ ์ ๋ ํฌ๊ฒ ์ง๊ฐํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ์ง๊ฐ์ด ์ฌํ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋ฐํ๋ด '์ฌํ์ ์ง๊ฐ'์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ์ ์ํ๋ค. ๋์ ์ ๊ฐ์น๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์ฌ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋ฉฐ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ณด๋ ๊ฒ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋์ ๋ฐ์ํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์คํ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ค ๊ฒ์ด๋ค.
- ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ฐฐ์ ํ์ฌ ์ธ๊ฐ์ด๋ผ๋ ์ข ์ ๊ธฐ์ต ์์ฒด๋ฅผ ์ฐ๊ตฌํ ์ ์๊ฒ ๋ ๊ฒ์ ๋ถ๋ช ํ ์ค์ํ๋ค. ํ์ง๋ง ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌด์๋ฏธํ ์ฒ ์๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ด์๊ฐ์ง ์๋๋ค. ์ธ๊ฐ์ ๋์์์ด ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ง๋ค์ด๋ด๋ฉฐ ๊ทธ๊ฒ์ ๋๋ฌ์ธ์ธ ์ฑ ์ํํ๋ค.
- ใ์๋ฏธ์ ๋ณต๊ถใ 2์ฅ์ ๋ด์ฉ์ '๋ฌธํ ์ฅ์น๋ก์์ ๋ฏผ์กฑ์ฌ๋ฆฌํ Folk Psychology' ์ด๋ค. ๋ฏผ์กฑ์ฌ๋ฆฌํ์ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ผ์์ํ์์ ์ด์ฉํ๋ ์งํ์ ๊ฐ์ ํ๋ฌธ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋ธ๋ฃจ๋๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์ ๋ง๋ค ์ ๋ ์ด๋ ์๋ง์ ๊ฐ์ก์ผ๋ฉฐ ์ด์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ค. ๋ธ๋ฃจ๋๋ ์์ ์ ์ฐ๊ตฌ์์ 'ํ๋ Behavior' ์ด ์๋๋ผ 'ํ์ Action' ๋ผ๋ ๋จ์ด๋ฅผ ์ผ๋๋ฐ ์ฌ๊ธฐ์ ํ์์๋ ์๋์ , ์ํฅ์ ์ด๋ผ๋ ์ ์ ๊ฐ ๊น๋ ค ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฌธํ๋ ์ด๋ฐ ํด์์ ๊ฐ๋ฅ์ผ ํ๋ ๋งฅ๋ฝ์ผ๋ก ์กด์ฌํ๋ค.
- ๋ธ๋ฃจ๋๋ ์ธ๊ฐ๊ณผํ์ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋๊ฐ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๋ฐ๋ก ํจ๋ฌ๋ค์ ๋ชจ๋์ ๋ด๋ฌํฐ๋ธ ๋ชจ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋ชจ๋๋ ํ๋์ ๊ฐ์ ์๋ฏธ๋ก ๋ณด๋ฉด ๋๋ค. ๋ฌผ๊ฑด์ ์ฌ๋ฌ ๊ทผ์ฒ ๋งํธ์ ๊ฐ ๋์ ์ฒซ ๋ฐ์ดํธํ ๋ ํจ์
๋ชจ๋๊ฐ ๋ค๋ฅด๋ค๋ ๊ฒ์ ์๊ฐํ๋ฉด ์ดํด๊ฐ ์ฌ์ธ ๊ฒ์ด๋ค.
ํจ๋ฌ๋ค์ ๋ชจ๋๋ ์ธ๋ถ์ ์ค์ฌ๋ฅผ ์ ์ ๋ก ์ด๋ฅผ ํน์ ํํ๋ก ๋ชจ์ฌํ ์ ์๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ ์
์ฅ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ๊ธฐํธ์ ์ฐ์ฐ์ผ๋ก ์ธ๋ถ๋ฅผ ๊ธฐ์ ํ๊ณ ์ดํดํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณธ๋ค. ์ธ๊ฐ์ ๋์์ผ๋ก ํจ๋ฌ๋ค์ ๋ชจ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฐ๊ฐ์ธ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋๋ ค๋ด ๊ธฐ์ ํ๊ณ ์ดํดํ๋ค๋ ์๋ฏธ๋ค.
ํํธ, ๋ด๋ฌํฐ๋ธ ๋ชจ๋๋ ์์ ์ด๋ ํ์ธ์ ์ถ์ ์ง์์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๊ธฐ ์ํ ๋ชจ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋งค์ผ ๋ค์ํ ๊ฒฝํ์ ํ๋ฉฐ ํ์ฌ์ ๋๋ฅผ ๊ตฌ์ถํด๋๊ฐ๋ค. ๋ง์ฝ '์ค๋์ ๋'๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ค๋ฉด ์ด๋ป๊ฒ ํด์ผ ํ ๊น? ์ต๊ทผ ํ ๋ฌ ๋์ ์ ์์ ์ผ์ด๋ ๋ชจ๋ ์ฌ๊ฑด์ ํ๋ํ๋ ๊บผ๋ด ํ์ฌ์ ์์ ์ ๋งํ์ง๋ ์๋๋ค. ์ ์ด์ ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ ์์ ์ผ์ด๋ค. ๋์ ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ํน์ ํ ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ์ ํํด ์์ ์ ์ถ์ ๋งํ๋ค. ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ํตํด ์ด์์จ ์๊ฐ์ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์ถ์์ ์ผ์ด๋ ์ฌ๊ฑด๋ค์ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํด๋ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฑ๋ฑ์ ์ฌ๊ฑด์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ผ๋ก ๋์ดํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ฐ๋์์ผ๋ก ๊ฐ ์ฌ๊ฑด์ ์๋ก ์ฐ๊ด์ํค๊ฒ ๋๋๋ฐ ์ด๋ฐ ์์์ด ๋ฐ๋ก ๋ด๋ฌํฐ๋ธ ๋ชจ๋๋ค.
- *19. ์ธ๊ฐ์ ์ ํ๋ค๊ฒ ๊ฑฐ๋จธ์ฅ ์์ ๋ฅผ ์ค์ค๋ก ํฌ๊ธฐํ๋๊ฐ? ใ์์ ๋ก๋ถํฐ์ ๋ํผ Escape from Freedomใ, ์๋ฆฌํ ํ๋กฌ Erich Pinchas Fromm (์์ 1941)
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฑ๊ฒฉ์ด๋ผ ํ๋ฉด ๊ฐ์ธ์ ์ฑ๊ฒฉ, ๊ทธ๋ฌ๋๊น ์ฌ๋๋ง๋ค ๋ค๋ฅธ ์ ๋ง๋ค์ ๊ฐ์ฑ์ ๊ฐ๋ฆฌํจ๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ํ๋กฌ์ ์ฌํ์ ์ฑ๊ฒฉ์ ๋์ผํ ์ฌํ์ ์ํฉ ์์์ ์ฑ์ฅํ ์ฌ๋๋ค์ ๊ณตํต๋ ์ฑ๊ฒฉ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ด๋ค ์ฌํ๊ฐ ๊ณต์ ํ๋ ์ด์์ ์ธ ๋ชจ์ต์ ๊ทธ ์ฌํ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฐ์ธ์ ์ํ์์์ ๊ฒฐ์ ํ๋ค. ์ฆ ์ผ์ ๋ํ ํ๋๋ ํ์ธ๊ณผ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ท์ ํ๋ฉฐ ์ด๋ ๊ฐ์ธ์ ์ฑ๊ฒฉ ๊ตฌ์กฐ์๋ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
- ํ์ง๋ง ๊ณต๋ ์ธ๊ณ์์ ํด๋ฐฉ๋๋ ๊ฒ์ ๊ณ ๋ ์ ์๋ฏธํ๋ค. ๋์, ๋ฌด๋ ฅ๊ฐ, ํ์, ๋ถ์์ ์ด๋ ์๊ฐ ํฉ์ธ์ด๊ฒ ๋๋ค. ๋ฃจํฐ์ฃผ์๋ ์นผ๋ฑ ์ฃผ์๊ฐ ๋ฑ์ฅํ ๊ฒ์ ๋ฐ๋ก 16์ธ๊ธฐ์๋ค.
- ์ด๋ ๋ฃจํฐ๊ฐ ์์ฅ์์ ์ฃผ์ฅํ ์๋ก์ด ์ข ๊ต์ ๊ฐ๋ฅด์นจ์, ์ค์ฐ ๊ณ๊ธ์ด ๋๋ผ๋ ๋ฌด๋ ฅ๊ฐ์ด ์ธ๊ฐ์ ๋ณธ์ฑ์์ ์ ๋ํ๋ค๋ฉฐ ํฉ๋ฆฌ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋ค. ์ค์ง ์ ์์ ์ํด์๋ง ๊ตฌ์ ๋ฐ์ ์ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ์๋ ๋ฃจํฐ๋ '์ ์ ํฅํด ๋ฌด์กฐ๊ฑด ๋ณต์ข ํ ๊ฒ๊ณผ ์ฃผ์ด์ง ํ๊ฒฝ ๋ฐ ์ฌํ์ ์ง์์ ๋ฌด์กฐ๊ฑด ์์ํ ๊ฒ'์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. ์ด๋ฐ ์ง์นจ์ ํตํด ์ค์ฐ ๊ณ๊ธ์ ๋ถ์์ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ๊ฒฝ์ ์ ์์ ์ ์ง์คํ ์ ์์๋ค.
- ใ์์ ๋ก๋ถํฐ์ ๋ํผใ๋ ์ ๋ชฉ์ฒ๋ผ ์์ ์ ๊ดํ ์ฑ
์ด๋ค. ์๋ฆฌํ ํ๋กฌ์ ์์ ๋ฅผ ์๊ทน์ ์์ ์ ์ ๊ทน์ ์์ ๋ก ๋๋์๋ค. ์ ์๋ ์ผ์ฐจ์ ์ ๋๊ฐ์์ ํ๋ ค๋ ์์ ์ด๋ฉฐ ๊ณ ๋
์ด๋ ๋ถ์์ ๋๋ฐํ๋ ์ํ์ด ์๋ค. ํ์๋ ๊ฐ์ธ์ ์ ์ฒด์ ์ธ ์ฑ๊ฒฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์์ฐ๋ฅด๋ ๊ฐ๋
์ผ๋ก์, ์ ๊ทน์ ์ด๊ณ ์๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ํ๋ ๊ณผ์ ์ ์กด์ฌํ๋ค.
ํ๋์ ์์ ๋ก์์ด ์๋, ์์ ์ ๋ชจ๋ ์กด์ฌ๋ฅผ ๋ด๊ฑด ์์ ๋ก์ด ์ ํ์ด ๋ฐ๋ก ์์ ์ ์ง์ ํ ์๋ฏธ์ด๋ฉฐ ๊ทธ๋ฐ ์กฐ๊ฑด์ ๋ง๋๋ ๊ฒ์ด ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ํ ์ผ์์ ์๋ฆฌํ ํ๋กฌ์ ๋งํ๋ค.
- *20. ์ฃฝ์์ ๋ฌธํฑ์์ '๋๋ง์ด ํ ์ ์๋ ์ผ'์ ๋ฌป๋ค ใ์ฃฝ์์ ์์ฉ์์์ trotzdem Ja zum Leben sagenใ, ๋น
ํฐ ํ๋ญํด Viktor Emil Frankl (์์ 1946)
๊ทธ๋ ์ด๋ค ์ํฉ์์๋ ์ฆ๊ฑฐ์์ ์ฐพ์๋ด๋ ์ฌ๋์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๊นจ๋ฌ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ค ์ํฉ์์๋ ์ธ์์ ์๋ฏธ๋ฅผ ์ฐพ์๋ด๋ ๊ฒ์ด ์ด์๊ฐ๋ ๋ฐ ์ค์ํ๋ค๋ ์๊ฐ์ ์ด๋ฅด๋ ๋ค. '๋๋ ๋ฌด์์ ์ํด ์ฌ๋๊ฐ?' ๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ต์ ์ฐพ์ง ๋ชปํ๋ฉด ์ธ์์ ์ ๋ง์ ๋น ์ง๋ค. ํ์ง๋ง ํ๋ญํด์ ๊ทธ ๋์ '๋๋ง ํ ์ ์๋ ์ผ์ด ์๊ธฐ์ ์ง๊ธ ์ด์ ์๋ ๊ฒ์ด ์๋๊น?' ๋ผ๊ณ ์๋ฌธํด์ผ ํ๋ค๊ณ ๋งํ๋ค.
์ด ์ฑ
์ ๊ทธ ์ง๋ฌธ์ ์๋ฏธ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๊นจ๋ซ๊ฒ ํด์ฃผ๋ ์ฌ๋ฆฌํ ๋ถ์ผ์ ๋ช
์ ๋ค.
- ๋น
ํฐ ํ๋ญํด์ ์์ฉ์์์ ์ํํ๋ ๋์ ์ถ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ์ ๋ก ๋ฌผ์ด๋ณด์์ผ ํ ๋๊ฐ ๋ง์๋ค๊ณ ๋งํ๋ค. '๋๋ ๋ฌด์์ ์ํด ์ฌ๊ทผ๊ฐ?' ๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋๋ต์ ์ฐพ์ง ๋ชปํ๋ฉด ์ ๋ง์ ๋น ์ง ์๋ฐ์ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ํ์ง๋ง ํ๋ญํด์ '๋ฌด์์ ์ํด ์ฌ๋๊ฐ' ๊ฐ ์๋๋ผ '๋น์ ์ ์ถ์ด ๋น์ ์๊ฒ ๊ธฐ๋ํ๋ ๊ฒ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ'๋ฅผ ๋ฌผ์ด์ผ ํ๋ค๊ณ ๋งํ๋ค. ์ฆ '๋ด ์ธ์์ ๋ฌด์์ ์ํด ์กด์ฌํ๋๊ฐ' ๋ณด๋ค '๋ด๊ฐ ์ฌ๋ ๊ฒ์ ๋๋ง ํ ์ ์๋ ์ผ์ด ์์ด์๊ฐ ์๋๊น?' ๋ผ๊ณ ์๋ฌธํด๋ด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์์ฉ์ ๋ฐ์์ ์์์ด ๊ธฐ๋ค๋ฆฌ๋ ์ฌ๋๋ ์์ ๊ฒ์ด๊ณ , ํน์ ๋ถ์ผ์ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ฌ์ ํ์ฌ ์งํ ์ค์ธ ์ผ์ ์์ํ ์ฌ๋์ด ์์ ๋ฐ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ๋๊ตฌ๋ ๋์ ํ ์ ์๋ ๋์ ์๋ฏธ, ๋ด๊ฒ ๊ฑธ๋ฆฐ ๊ธฐ๋๋ฅผ ์์ํด์ผ ํ๋ค๊ณ ๊ทธ๋ ์ ํ๋ค.
๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ด '๋๋ ๋ฌด์์ ์ํด ์ด๊ณ ์๋๊ฐ?' ๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ฃ์๋ง์ "์๋ฌด ํฌ๋ง๋ ์๋ค" ๋ผ๊ณ ๋๋ฌด ์ฝ๊ฒ ๋๋ตํ๋ค.
- *21. ๋ชฉํ๋ก๋ถํฐ ํ ๋ฒ ๋ฉ์ด์ง๊ธฐ์ ์ค์์ฑ ใ์ฌํ๊ณผํ์์์ ์ฅ์ด๋ก Field Theory in Social Scienceใ, ์ฟ ๋ฅดํธ ๋ ๋น Kurt Zadek Lewin (์์ 1951)
์์ฐ์ ์ฌ๊ณ ๋ ์ ์๋ ์ง๋ฌธ์ ์๋ก์ด ๋ต์ ์ค์ค๋ก ์ฐฝ์กฐํ์ฌ ํด๊ฒฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ ์ฌ๊ณ ์ด๊ณ , ์ฌ์์ ์ฌ๊ณ ๋ ์ด๋ค ์ง๋ฌธ์ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๊ฒฝํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ํด๋ต์ ์๊ฐํด ํด๊ฒฐํ๋ ์ฌ๊ณ ๋ค. ๋ค์ ๋งํด ์์ฐ์ ์ฌ๊ณ ๋ ๋ฌธ์ ์ ๋ฐ๋ฐํ์ ์๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ํ์
ํด ํด๊ฒฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ์๋ด๋ ๊ฒ์ด๊ณ ์ฌ์์ ์ฌ๊ณ ๋ ์์ ์ ์ต๊ด์ด๋ ๊ฒฝํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ํด๊ฒฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ์๋ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ์์ ์ฌ๊ณ ๋ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๊ฒฝํ์ ํ ๋๋ก ์ผ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฒฝํ์ด ๋ง์ด ์์ผ์๋ก ์ ํํ ํด๊ฒฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ทผ์ ํ ์ ์๋ค. ํ์ง๋ง ๊ฒฝํ์ด ๋น์ฝํ์ฌ ๊ฑฐ๊ธฐ์ ํด๋ต์ ๋์ด๋ด๊ธฐ ํ๋ค ๋๋ ๊ณง๋ฐ๋ก ๋๊ด์ ๋ถ๋ชํ๊ฒ ๋๋ค.
- *22. ์ธ๊ฐ์ ๋ณธ์ฑ๊ณผ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์๋กญ๊ฒ ๋น์ถ๋ '์ธ๋ณธ์ฃผ์ ์ฌ๋ฆฌํ' ใ๋๊ธฐ์ ์ฑ๊ฒฉ Motivation and Personalityใ, ์์ด๋ธ๋ฌํ ๋ฉ์ฌ๋ก Abraham Harold Maslow (์์ 1954)
๋งค์ฌ๋ก๋ ์ธ๊ฐ์ ์๊ตฌ๋ฅผ 5๋จ๊ณ๋ก ๋๋์ด ์ค๋ช
ํ ์ด๋ก ์ผ๋ก ์ ๋ช
ํ๋ค. ๊ทธ์ ์๊ฐ ๋ฐ๋ฐํ์๋ '๋๊ธฐ๋ถ์ฌ'์ ๊ฐ๋
์ด ์๋ค. ๋งค์ฌ๋ก์ ์๊ตฌ ๋จ๊ณ ์ด๋ก hierarchy of needs ์์ ๋์ฆ Needs๋ ๋ณดํต 'ํ์' ๋ '์๊ตฌ'๋ก ๋ฒ์ญ๋์ง๋ง ์๋ ์๋ฏธ๋ '๊ฒฐํ' ์ด๋ค. ๋ค์ํ ์ข
๋ฅ์ ๊ฒฐํ๋ค์ด ์ธ๊ฐ์ ํ๋์ ๋๊ธฐ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋ค๋ ๋ป์ด๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ๊ทธ ๊ธฐ๋ฐ์ ํธ๋ฉ์ค์คํ์์ค Homeostasis ๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ด๋ค. ํธ๋ฉ์ค์คํ์์ค๋ 'ํญ์์ฑ'์ด๋ผ๊ณ ๋ฒ์ญ๋๊ณค ํ๋๋ฐ ์๋ฌผ์ด๋ ๊ด๋ฌผ์ด ๊ทธ ๋ด๋ถ ํ๊ฒฝ์ ์ผ์ ํ ์ํ๋ก ์ ์งํ๋ ค๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ปํ๋ค. ๋ชจ๋ ์๊ตฌ๊ฐ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ์ ์๋์ง๋ง, ์์ ๋ฑ์ ํญ์์ฑ์ ์ ์งํ๋ ค๋ ์๊ตฌ์ ํด๋นํ๋ค. ๋งค์ฌ๋ก์ ์ด๋ก ์์ ์๋ฆฌ์ ์๊ตฌ๋ ๊ฐ์ฅ ์ฐ์ธํ ๋งํผ ์์ด์ ์ด๊ณ ๋ ์ค์ํ ์๊ตฌ๋ผ๊ณ ๋งํ๋ค. ์ฌ๋์ ์๋ฆฌ์ ์๊ตฌ๊ฐ ์ถฉ์กฑ๋๋ฉด ๋ค์์ผ๋ก ์์ ์๊ตฌ๋ฅผ ์ฑ์ฐ๋ ค ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์์ผ๋ก ์์๊ณผ ์ ์ ์ ์๊ตฌ, ์กด๊ฒฝ์ ์๊ตฌ, ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ์์์คํ ์๊ตฌ๊ฐ ์ด์ด์ง๋ค. ์ด ๋ค์ฏ ๊ฐ์ง ์๊ตฌ๋ ์๋์ชฝ์ผ๋ก ๋ด๋ ค๊ฐ์๋ก ๋์ด์ง๋ ํผ๋ผ๋ฏธ๋ํ ๋์์ผ๋ก ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค.
- ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์์์คํ์ ์ด๋ฃจ๋ ๋ฐ ์ฑ๊ณตํ ์ฌ๋์ ์์ ์ ์ฌ๋ฅ๊ณผ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ด๋ ค ์ต์ ์ ๋คํ ์ฌ๋๋ค์ด๋ค. ๋งค์ฌ๋ก๊ฐ ์์์คํ์ ์ด๋ฃจ์๋ค๊ณ ์ธ์ ํ ์ธ๋ฌผ์ ๋ฏธ๊ตญ์ ์ 3๋ ๋ํต๋ น ์ ํผ์จ Thomas Jefferson ๊ณผ ์ 18๋ ๋ํต๋ น ๋ง์ปจAbraham Lincoln ๋ฟ์ด๋ค. ์์ธ์ํ์ธ์ด๋ ์คํผ๋ ธ์ Baruch de Spinoza ๋ฑ ์ฌ์ฏ ๋ช ์ '๋งค์ฐ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ์๋ ์ฌ๋', ๋ฒ ํ ๋ฒค Ludwing van Beethoven ๊ณผ ํ๋ก์ดํธ ๋ฑ ์ผ๊ณฑ ๋ช ์ '๊ฒฐ์ ์ ์์ง๋ง ์ฐ๊ตฌ์ ์ธ์ฉํ ์ ์๋ ์ฌ๋'์ผ๋ก ํ๊ฐํ๋ค.
- *23. ์ธ์์ ๋งค๋ฃํ '์ธ์ง๋ถ์กฐํ ์ด๋ก ' ใ์์ธ์ด ๋๋ฌ์ ๋ When Prophecy Failsใ, ๋ ์จ ํ์คํ
๊ฑฐ Leon Festinger (์์ 1956)
์ธ๊ฐ์ ์์ ์ด ์์ ์ ๋
์ ์ผ์นํ๋๋ก ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ํํ๊ณ ์ ๋ฆฌํ๊ฒ ํด์ํ๋ค. ์ฆ ์ธ์ง๋ถ์กฐํ๋ฅผ ํผํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ง์ฝ ์ธ๋ถ์์ ์ฌํ์ ์ธ ๊ฐ์
์ ํ์ง ์๋๋ค๋ฉด ๋ด๋ถ์ ์ฌ๋๋ค์ ์ด ์ง๋จ(์ฃผ์: ์ฌ์ด๋น์ข
๊ต๊ฐ์ ๊ณณ)์ ๋ ๋์ง ๋ชปํ๋ค.
- *24. ํ๋ฒํ ์ผ๊ตด์ ํ ์
์ ๋ํ์ฌ ใ๊ถ์์ ๋ํ ๋ณต์ข
Obedience to Authorityใ, ์คํ ๋ฆฌ ๋ฐ๊ทธ๋จ Stanley Milgram (1974)
๋ฐ๊ทธ๋จ์ ๋ณต์ข
์คํ์ ์ธ๊ฐ์ด ํ๋ํ ๋๋ ๋ด๋ฉด์ ์๋ ์ ์
์ ๋ณธ์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ๋ค๊ธฐ๋ณด๋ค ์์ ์ด ์ฒํ ์ํฉ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ทธ๋ ๊ธฐ์ ํ๋ฒํ ์ฌ๋๋ ๋๋ก๋ ์ฌํ์ ์๋ ฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋น์ธ๊ฐ์ ์ธ ํ์๋ฅผ ํ๊ฒ ๋ ์ ์๋ค.
'๋ ์' ์นดํ ๊ณ ๋ฆฌ์ ๋ค๋ฅธ ๊ธ
์์ ๋ํ 106ํธ (0) | 2024.02.18 |
---|---|
๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก ๋ณด๋ ์ฑ๊ฒฝ โก๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ ์ฌ๋ โข๊ณ ๋ ์์ ๋น๋ ๋ง์ (0) | 2024.02.18 |
๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก ๋ณด๋ ์ฑ๊ฒฝ โ ์ฒ์ง์ฐฝ์กฐ ์ด์ผ๊ธฐ (0) | 2024.02.18 |
"์ฃผ์ ์์ด" ๊ทธ๋ฆฌ๋ ๋ฌดํ ์ผ๋ฌ์คํธ (0) | 2024.02.18 |
์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ธฐ ๊ธ์ง (0) | 2024.02.18 |